Medreseler Hakkında Değerlendirme

• İslam literatüründe medrese, tüm aşamalarıyla okul demektir. İslam tarihi boyunca da böyle olagelmiştir. Yani medrese sadece dini ilimlerin okunduğu, dar çerçeveli okuma evleri değil, ana okuldan üniversiteye kadar her aşamada hem dini hem fenni ilimleri öğreten hem de eğiten çok yönlü kurumlardır.
• Tarihin seyri içinde inişli çıkışlı birçok serüvenleri olmakla beraber, medreseler genel olarak hep ümmeti aydınlatan projektörler olmuştur.
• Bizim ülkemizde harf devrimi ve tevhidi tedrisat gibi yaptırımlar, medreseleri bitme noktasına getirmiştir. Öyle ki bir tek parti döneminde elifba bulundurmak, neredeyse idamlık suç gibi muamele görmüştür.
• Bu karanlık dönemde, özellikle doğu ve Karadeniz bölgesinde fedakâr ve cefakâr bazı âlimlerin özel gayretleriyle, ilim, daha çok gramer olmak üzere genel İslami ilim olarak yaşatılamaya çalışılmıştır. Fenni ilimlerden soyutlanmak sorunda kalmıştır. Yani medreseler bu dönemde bir kanadını yitirmiş, tek kanatlı kuşa dönüştürülmüştür. O tek kanat da yara bere içinde bırakılmıştır.
• 80 darbesiyle işbaşına gelen askeri cuntanın zayıflamasıyla, Özal döneminde kısmen canlanmaya başlayan medreselere, ihvan ulemasının kitaplarının girmesiyle, medreseler yeni bir boyut kazanmıştır. İlmi; sosyal, siyasal, kültürel hayata taşıma gereğinin bilinci medreselere daha yoğun bir şekilde yerleşmeye başlamıştır.
• 28 Şubat sürecinde her İslami kurum gibi büyük bir darbe alan medreseler yeniden bitme noktasına gelmişti. Ancak bu meşum dönemin kapanmasıyla daha canlı bir şekilde yoluna devam etmeye başlamıştır.
• Şu anda yepyeni bir dönemin başındayız. Artık medreseleri çağın imkân, fırsat ve teknolojisiyle de donatmak ve bir sonraki adımda fenni ilimlerle de mezcederek yola devam etme zamanıdır.
• Şu anki sevindirici gelişmelere rağmen, bu gün Türkiye’deki tüm medreselerin öğrencilerini toplasanız, 5000 talebe ancak çıkar. Bu da, bir ortaokul ve bir lisenin talebeleri kadar bile değildir. 80 milyonluk ülkede ne kadar ilmi boşluk olduğunu varın siz hesap edin.
• Bu büyük boşluğun acilen telafisi için önce ulema sonra medreseler arası birlik, beraberlik yardımlaşma ve dayanışma içine girmek gerekir.
• İslam diyarının medrese ve üniversitelerinden de istifade edilmelidir. Bunun için imkân ve fırsatlardan yararlanılmalıdır.
• Medreselere resmi statü kazandırmak için daha etkin çalışmalar yapılmalıdır. Diyanet, YÖK ve milli eğitimin müştereken başlattığı uluslararası İmam hatip liseleri ve ilahiyat fakülteleri, bu konuda iyi bir örneklik oluşturabilir. Ancak metrelerdeki edep ve hasbilik muhafaza edilmelidir.
• Medreselerin ve medrese ulemasının seslerinin duyulması, hizmet ve misyonunun tanıtılması için de bundan sonra daha yoğun bir şekilde medyada yer bulmalıdır.
• İçeriden dışarıdan İslam’ın karalanan ve karalanmaya çalışılan imajının düzeltilmesinde, medrese ulemasından istifade edilmelidir.
• Özellikle şu an sürmekte olan barış sürecinin selametle devam etmesi ve sürekli kılınmasında da medreselerin ve ulemanın gücünden istifade edilmelidir.
• Toplumun, sosyal, kültürel açıdan aydınlatılması için rehberlik görevi de ulemanın üstlenmesi gereken önemli bir görevdir.
• İslami grup, cemiyet ve cemaatlerin olası ihtilaflarının bertaraf edilmesi ve dolayısıyla ümmet için vahdet birlik ve beraberliğin yerleştirilip geliştirilmesinde de medrese ve ulemanın gücünün tartışılmaz bir etkisi vardır. Bu gücün değerlendirilmesi lazımdır.
• Şurası unutulmamalıdır ki ümmet, ilme ve âlime sahip çıktıkça yücelmiş, ilme ve ulemaya sırtını döndükçe de maddi manevi zillete mahkûm olmuştur. Şu an ümmetin yaşadığı sayısız sorunların da en önemli sorunlarından biri budur.
• Güncel konularda İslami bir duruş ve İslam’ın bakış açısının topluma duyurulmasında da ulemanın önemi büyüktür.

Niçin medrese:

1. İslam’ın temel esası olan Kur’an ve Sünnet Arapçadır. Dolayısıyla dimimizi hakkıyla öğrenebilmemiz için medreseler zaruri ihtiyaçtır.
2. Sahih bir akide için İslam temel kaynaklarına vakıf âlimlere ihtiyaç tartışmasızdır.
3. Kulluğun hakkını vermek, taat ve ibadetlerimizin erkân ve şeraitini öğrenmek için medrese…
4. Ulusal ve uluslararası İslam’a şaşı bakan din tahrifçilerine cevap vermek, toplumu öylesi kasıtlı kimselerin tuzaklarından korumak için ilme ve âlimlere ihtiyaç yine açıktır. Bu günkü şartlarda rabbani âlimlerse, ancak medreselerden yetişir.
5. İçeriden, dışarıdan İslam’ın tahrifi için çok sinsi planların yapıldığı hepimizin malumudur. Tüm bu planları boşa çıkaracak, toplumu ve dolayısıyla ümmeti, İslam iki temel pınarı olan Kur’an ve Sünnetten suvaracak âlimlere zaruri ihtiyaç vardır. Selam… Dua…

Muhammed Özkılınç